2. Ζωή μετά το πτυχίο: η δυσκολότερη πιθανή επιλογή δεν είναι πάντα και η καλύτερη

 Είμαι σίγουρη πως όλοι έχουμε βρεθεί σε σταυροδρόμι αποφάσεων, σε διλήμματα που μας ταλανίζουν για ώρες, μέρες ή και μήνες, κι αναρωτιόμαστε ποια είναι η καλύτερη δυνατή επιλογή για μας. Φάση απονομής πτυχίου. Τέλος ενός κύκλου μεγάλου, έντονου, αντιφατικού και ορόσημου για την σκιαγράφηση μεγάλου μέρους της χαρακτηρολογικής μας παλέτας. Φιλίες, έρωτες, ταξίδια, εξεταστικές, γέλια, κλάματα, άγχος, ψυχοσωματικά, καφέδες, ποτά, μεθύσια και πάρτυ, διάβασμα, βιβλιοθήκες, αθώα ψέματα σε γονείς για μαθήματα που χρωστάμε και ξενύχτια που κάναμε από ξύδια και όχι διάβασμα. Χωρισμοί και χαστούκια απ’ την ζωή, μέθεξη σε σημαντικά κομμάτια κοινωνικής ζωής, ενηλικίωση. Και ξαφνικά ορκωμοσία. Πάρτυ ξανά. Και τώρα τι;

Δεχόμαστε συγχαρίκια και επαίνους, αγκαλιές και λόγια δύναμης, ενώ ταυτόχρονα βιώνουμε την μεγαλύτερη μεταιχμιακή υπαρξιακή κρίσης της ζωής μας όλης. Καλούμαστε να πάρουμε μια απόφαση για το επόμενο βήμα νιώθοντας τις περισσότερες φορές μια θηλιά στο λαιμό, έναν κόμπο στο στομάχι και πολλές σκέψεις για το «what if…» όλων των πιθανών επιλογών που ξετυλίγονται μπροστά μας. Δεν προλαβαίνουμε να χωνέψουμε την χαρά και τον έπαινο της προσωπικής μας επιτυχίας, διότι οι απαιτήσεις της κοινωνίας και οι βιοποριστικές υποχρεώσεις μας δεν ενδιαφέρονται για την προσωπική μας ευημερία, αλλά για το πόσο παραγωγικοί ή καλοί τεχνοκράτες μπορούμε να γίνουμε. Ανοίγει η βεντάλια εναλλακτικών επιλογών μπροστά μας και ξαφνικά άγχος, στρες, προσωπική και κοινωνική ζωή στο συρτάρι.

Aδιαμφισβήτητα ακούμε συμβουλές από τους τριγύρω μας και τους σημαντικούς μας άλλους για το πόσο ικανοί ή ανίκανοι είμαστε, για το ποιες είναι οι δυνατότητες μας και πόσα πολλά μπορούμε να κάνουμε, γιατί είμαστε ακόμα μικροί και η ζωή είναι μπροστά μας. Συμβουλές τύπου: «τώρα είναι η ώρα να βγεις απ’ το comfort zone σου!», «αν όχι τώρα, πότε;», «τώρα είναι η ηλικία για να πάρεις μεγάλα ρίσκα», «εκμεταλλεύσου το νεαρό της ηλικίας σου και κάνε ό,τι δε θα μπορείς να κάνεις σε 10-20 χρόνια από τώρα». Και οκ, δεν θα διαφωνήσω ότι μερικές φορές αυτές οι νουθεσίες και τα ρητορικά ερωτήματα είναι motivating και μας βοηθούν να δούμε πράγματα που υπό άλλες συνθήκες ίσως και να μην βλέπαμε, αλλά αλήθεια πιστεύω πως αυτό είναι μία εξαίρεση στον κανόνα.

                                           

Η ηλικία είναι απλά ένας αριθμός. Και η όποια επίκληση σ’ αυτήν, μου φαίνεται πως δεν είναι τίποτα άλλο παρά προβολή ανικανοποίητων επιθυμιών, αυτών που κάνουν επίκληση σ’ αυτήν και κοινωνικών νορμών που οφείλουν να αποκρυσταλλωθούν άρδην. Αδιαμφισβήτητα η κάθε ηλικία έχει τα προτερήματα και τα ελαττώματα της, αλλά είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως το ιδανικό timing για τον καθένα δημιουργείται από ένα συνονθύλευμα εμπειριών και ψυχικής ισορροπίας της κάθε μοναδικότητας. Δεν είμαστε όλοι έτοιμοι στα 18 να σπουδάσουμε. Ούτε στα 22 να κάνουμε μεταπτυχιακό, ούτε στα 35 να βρούμε μια σοβαρή σχέση για να κάνουμε οικογένεια. Ή μπορεί και να είμαστε. Δεν θα μάθουμε αν δεν ρισκάρουμε. Αλλά αν για οποιονδήποτε λόγο δεν θέλουμε να ρισκάρουμε τώρα, δεν πρέπει να το εκλάβουμε ως προσωπική αποτυχία της ηλικίας, αλλά πολύ περισσότερο ως προσωπική επιτυχία που ακούμε τις εσωτερικές μας ανάγκες. Ο κάθε άνθρωπος έχει τους δικούς του ρυθμούς και τις δικές του αναπαραστάσεις σε οποιαδήποτε στιγμή στον χρόνο. Δεν πρέπει επειδή είμαστε 25 να πάρουμε όλα τα ρίσκα του κόσμου ή επειδή είμαστε 35 να εστιάσουμε στην προσωπική μας ζωή για να κάνουμε οικογένεια. Οφείλουμε να μάθουμε πως ο κάθε άνθρωπος έχει τους δικούς του ρυθμούς. Και πως δεν είναι γραμμική η συμπεριφορά των ανθρώπων ανάλογα με την ηλικία τους. Να μάθουμε να προσαρμόζουμε τις προσωπικές μας ανάγκες στην κοινωνία και όχι να προσαρμοζόμαστε στις ανάγκες της κοινωνίας. Αλλά δεν είναι δικό μας λάθος…

Η κοινωνία και το περιβάλλον που μεγαλώνουμε και ζούμε είναι εν γένει ψυχοπιεστικά. Κι αυτό γιατί οι ρυθμοί του καπιταλιστικού συστήματος και της αγοράς επιταχύνονται εκθετικά. Απόρροια αυτής της ιδρυματοποίησης είναι η απόκτηση προσόντων ως αυτοσκοπός και όχι ως μέσο για διεύρυνση οριζόντων. Τι οξύμωρο! Για ποιον αποκτάμε αυτά τα προσόντα, αν όχι για εμάς; Αυτό έχει ως συνέπεια να βάζουμε μία ζωή σε δεύτερη μοίρα -αν όχι στο συρτάρι- τις δικές μας ανάγκες και επιθυμίες με σκοπό να προσαρμοστούμε στις ανάγκες της κοινωνίας μας και του συστήματος. Και όσο εμείς επιλέγουμε να πηγαίνουμε με αυτούς τους ρυθμούς, αγνοώντας τις εσωτερικές μας επιθυμίες, αγνοώντας την κούραση, την προσωπική μας ζωή και την παύση που θέλουμε να βάλουμε στο διάβασμα και στους γρήγορους ρυθμούς, καταπιεζόμαστε παραπάνω. Και η καταπίεση οδηγεί νομοτελειακά σε θλίψη και ενδεχομένως κατάθλιψη.

Αντί λοιπόν να παρατηρήσουμε και να αναρωτηθούμε για το πώς νιώθουμε και να πάρουμε μια ανάσα απ’ το πολύ που αισθανόμαστε ως νέοι, ψάχνουμε ποιο θα είναι το μεταπτυχιακό μας. Κι αυτό γιατί «αν όχι τώρα, πότε;». Κι όμως σου 'χω νέα. Ίσως αργότερα. Ίσως και ποτέ. Γιατί αυτή δεν είναι η ανάγκη όλων μας τώρα και αυτό είναι πολύ οκ. Αν θέλουμε να μιλήσουμε για συσχέτιση ηλικίας και «σωστού» timing, ας μιλήσουμε για τα ζόρια μας και τις χαρές μας ως νέοι. Για τα ταξίδια, για όλα τα πολλά ή λίγα που θέλουμε ή δε θέλουμε να κάνουμε. Για τους έρωτες που χάσαμε και δεν θρηνήσαμε αρκετά, γιατί μας έφαγε η εντατικοποίηση του διαβάσματος και των βιοποριστικών υποχρεώσεων, για τα κρασιά που δεν ήπιαμε με τους φίλους μας, γιατί ήμασταν αγχωμένοι απ’ το πόσο μη παραγωγικοί ήμασταν σε μια μέρα που έπρεπε να βγει πολύ διάβασμα. Για όλα αυτά τα πολλά που νιώθουμε και λίγοι αναγνωρίζουμε ως σημαντικά. 

Ticking away the moments that make up a dull day

Fritter and waste the hours in an offhand way

Kicking around on a piece of grounf in your hometown

Waiting for someone or something to show you the way

Χαρά Δ