4. Δεν είσαι μόνο τα συναισθήματα σου - είσαι πολύ περισσότερο απ’ αυτά

Ο Αριστοτέλης αναφέρει πως  «τo Όλον είναι μεγαλύτερο απ΄το άθροισμα των μερών του». Πολλούς αιώνες αργότερα, μια ομάδα ψυχολόγων και φιλοσόφων αναφέρουν πως «το όλο είναι διαφορετικό απ’ το άθροισμα των μερών του». Η φράση αυτή έγινε και ο θεμέλιος λίθος της θεωρίας “Gestalt” στην ψυχολογία. [1] Για διαφορετικούς λόγους, με διαφορετικά εργαλεία, σε πολύ διαφορετικό χρονικό και κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο και με διαφορετικό βάθος η κάθε μία απ’ αυτές τις φράσεις, δίνει τροφή και γίνεται αφορμή για να ερμηνευθεί τρόπον τινά η ανθρώπινη αντίληψη και συμπεριφορά. Όμως πάμε να μιλήσουμε λίγο πιο απλά και κατανοητά για τα συναισθήματα μας. Για το ένα εκ των πολλών κομματιών αυτού που αποτελούν «εμάς».

Είμαστε ένα όλο, με πολλά μικρά γνωστά και άγνωστα κομμάτια. Το άθροισμα αυτών των κομματιών αποτελούν μία δυναμική σχέση που καλούμαστε να εξερευνήσουμε προκειμένου να αποδομήσουμε την ομορφιά της μοναδικότητας μας.  Μέσα από συζητήσεις με φίλους, γονείς, αδέρφια, περαστικούς και αγνώστους, συνειδητοποιώ πως δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία σ’ ένα κομμάτι της ζωής μας, όταν αυτό είναι αρκετά έντονο για μας. Καθόλου παράλογο – για την ακρίβεια αυτό είναι πολύ λογικό. Ωστόσο, πολλές φορές αψηφώντας όλα τα υπόλοιπα κομμάτια που εξακολουθούν να συνιστούν το «όλο» μας, ξεχνάμε να δούμε την μεγάλη μας εικόνα.  Και γι' αυτό τον λόγο, ήρθα εδώ για να υπενθυμίσω στον καθένα από σας που διαβάζετε αυτό το κειμενάκι, πως…

 

Δεν είσαι μόνο τα συναισθήματά σου. Δεν είσαι μόνο το κλάμα σου, οι εμμονές σου. Δεν είσαι μόνο η θλίψη σου ή η χαρά σου. Δεν είσαι μόνο τα λάθη σου. Δεν είσαι τα προβλήματά σου. Δεν είσαι μόνο τα χάπια σου. Είσαι η προσπάθεια σου να επιβιώσεις μέσα σε όλα αυτά. Είσαι η αναγνώριση και η παρατήρηση. Είσαι το θάρρος σου. Είσαι οι σκέψεις σου: οι όμορφες και οι άσχημες. Είσαι οι βόλτες που κάνεις σε αστικά κέντρα για να αποσυμφορηθείς απ’ το πολύ που νιώθεις και οι περίπατοι στην φύση. Είσαι τα ρίσκα σου. Είσαι οι συμβουλές σου. Είσαι τα βιβλία και οι ταινίες που βλέπεις. Είσαι το στήριγμα κάποιου. Είσαι η πηγή γέλιου για κάποιον. Είσαι οι αμφιβολίες σου. Και οι απαντήσεις που αναζητάς λύνοντάς τες. Είσαι οι φίλοι σου. Είσαι το ξέσπασμα σου. Είσαι ο έρωτας σου. Είσαι οι στιγμές σου. Είσαι ένα όλο, μεγαλύτερο και διαφορετικό απ’ το άθροισμα των κομματιών σου. Είσαι πολλά, πάρα πολλά. Οπότε αν καμιά φορά, πνίγεσαι απ’ το πολύ που νιώθεις, ή απ’ το λίγο που δε θες να αισθάνεσαι, θυμήσου πως είσαι πολύ περισσότερο απ’ αυτό που νομίζεις. Κάνε ένα zoom out στο «πολύ» εκείνης της στιγμής και δες που έχεις φτάσει.

Πολλές φορές έχω σκεφτεί πως η διαδικασία (επανα)δόμησης του εαυτού μας είναι μια αέναη μορφή τέχνης. Γιατί σπάει όρια. Γιατί η σχέση μας με την γνώση του εαυτού μας και του έξω κόσμου ήταν, είναι και θα είναι πάντα δυναμική. Που σημαίνει ότι θα μεταβάλλεται πάντα στο βάθος του χρόνου ανεξάρτητα απ’ τις αρχικές μας συνθήκες. Κι αυτό γιατί life happens. Εμπειρίες και βιώματα προστίθενται. Γνώσεις και απώλειες μας στιγματίζουν. Το νόημα και η ερμηνεία που θα μπορούσε να δοθεί στις εισαγωγικές φράσεις είναι πως το ένα και το όλον αλληλεπιδρούν αναπόφευκτα - και αποτελούν αναπόσπαστα μέρη ενός συστήματος δυναμικής ισορροπίας. Αυτό το «σύστημα» συνιστά την πολυπλοκότητα και τη σύνθεση της ζωής. Και κατά την γνώμη μου, εκεί είναι που εμπερικλείεται και η ομορφιά της. 

As full and bright as I am

The light is not my own and 

a million light reflections pass over me 

---

[1] Η λέξη Gestalt είναι γερμανική και σημαίνει «σχήμα». Η βασική αρχή της Ψυχολογίας Gestalt είναι πως ο νους δέχεται επί μέρους ερεθίσματα, αλλά τα συνθέτει με το δικό του τρόπο και «σχηματοποιεί» ένα αποτέλεσμα που είναι κάτι πολύ περισσότερο ή κάτι διαφορετικό από το άθροισμα των ερεθισμάτων που δέχτηκε. Πρωτοιδρυτές  θεωρούνται οι Wertheimer, Köhler, και Koffka.